زمینه و هدف: افزایش استفاده از نانو مواد در بخش های مختلف، نگرانی های زیست محیطی را به همراه داشته است. کامپوزیت نانولوله های کربنی- دندریمر یکی از موادی است که اخیرا جهت حذف آلاینده های محیطی سنتز و بکار رفته است.با توجه به احتمال ورود باقیمانده جاذب­ها به محیط­های آبی هدف این پژوهش، بررسی تاثیر کامپوزیت نانولوله های کربنی- دندریمر بر آسیب شناسی بافت آبشش ماهی زبرا در شرایط آزمایشگاهی می باشد.

روش بررسی: در این مطالعه ابتدا کامپوزیت نانولوله های کربنی- دندریمر سنتز و خصوصیات شیمیایی آن توسط تبدیل فوریه مادون قرمز ارزیابی گردید. جهت بررسی اثر سمیت کامپوزیت سنتز شده، از چهار غلظت غیرکشند که عبارت بودند از 1، 10، 32 و 100 میلی گرم در لیتر به همراه گروه شاهد (فاقد هرگونه ماده شیمیایی) استفاده شد.  نمونه برداری از بافت آبشش ماهیان پس از 4 روز مواجهه با کامپوزیت نانولوله های کربنی - دندریمر انجام شد. برای انجام مطالعه بافت شناسی کلاسیک، پس از آماده سازی، رنگ آمیزی نمونه ها به روش  هماتوکسیلین – ائوزین انجام و به‌وسیله میکروسکوپ نوری عکس برداری از لام ها صورت گرفت.

یافته­ها: یافته های این مطالعه نشان داد که کامپوزیت نانولوله های کربنی- دندریمر موجب آسیب هایی نظیر چماقی شدن رأس رشته‌ها، ادم، هیپرپلاژی، جوش خوردگی، آنوریسم، ترشح موکوس و نکروز در بافت آبشش ماهی زبرا شده است. همچنین میزان آسیب ها در بافت آبشش به غلظت وابسته بوده است. 

بحث و نتیجه­گیری: مطابق با یافته های این تحقیق، میزان آسیب های بافت آبشش در مواجهه با کامپوزیت نانولوله های کربنی- دندریمر در غلظت های بالا، شدیدتر بوده و امکان ترمیم بافتی وجود نداشته است. آسیب های بافتی این ماده بر بافت آبشش بیانگر سمیت این ماده بر ماهی زبرا بوده و پیشنهاد می گردد که خروج این ماده به درون محیط های آبی به صورت کنترل شده باشد.