زمینه و هدف: آلودگی به فلزات سنگین یکی ازمشکلات مهم زیست ‌محیطی و یکی از نگرانی‌های مهم بهداشت مواد غذایی است. از اینرو این مطالعه به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین کادمیوم، سرب، روی و مس در محصولات زراعی خیار، گوجه فرنگی، جعفری و تره توزیع شده در میدان میوه و تره بار شهرستان سنندج انجام شده است.

روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی است. برای جمع آوری نمونه­ها، 4 بار و هر بار از سه نقطه  میدان میوه و تره بار سنندج، نمونه‌ها تهیه شد. در کل در این مطالعه، تعداد 12 نمونه برای هر محصول مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه­ها در تابستان 1394 جمع‌آوری شد. نمونه‌ها در آزمایشگاه با استفاده از روش هضم اسیدی، آماده سازی شدند. غلظت فلزات سنگین کادمیوم، سرب، روی و مس با استفاده از دستگاه جذب اتمی مدل (Phoenix986, Biotec) تعیین گردید. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از نرم­افزار آماری SPSS-18 و با سطح معنی‌داری 05/0 انجام گردید.

یافته‌ها: میانگین غلظت سرب به ترتیب در نمونه‌های خیار 2/10، در گوجه فرنگی 8/4، در جعفری 5/12 و در تره 3/13 برابر بیش از حد مجاز تعیین شده سازمان بهداشت جهانی بود. میانگین غلظت کادمیوم، مس، روی و سرب در نمونه‌های خیار به ترتیب 055/0±088/0، 51/0±88/3، 1/6±44/51 و 26/0±02/1 و در نمونه‌های گوجه فرنگی به ترتیب 038/0±022/0، 1/0± 79/0، 33/2±55/16 و 65/0±48/0 و در نمونه‌های جعفری به ترتیب 65/0±12/0، 1/0±69/6، 88/2±55/28 و 98/1±25/1 و در نمونه‌های تره به ترتیب 3/1±131/0، 15/0±55/5، 12/2±21/22 و 21/2±33/1 بر حسب میلی­گرم بر کیلوگرم وزن تر تعیین شد. همچنین میانگین غلظت مس و سرب در جعفری  و تره بیشتر از خیار و گوجه فرنگی بود. غلظت سرب در تره بیش از سایر محصولات بود.

نتیجه‌گیری: میانگین غلظت سرب در نمونه‌های خیار، گوجه فرنگی، جعفری و تره خیلی بیشتر از حد مجاز است و غلظت سرب در تره بیشتر از سایر محصولات است. هم‌چنین بیشترین آلودگی به فلزات سنگین به ترتیب شامل سرب، کادمیوم، روی و مس بود.